Een lokaal bestuur staat heel dicht bij de burger. Heel wat beslissingen van het lokale bestuur hebben een directe impact op het leven van de inwoners. Lokale partijen en hun mandatarissen geven zo mee vorm aan het dagelijks leven van hun burgers.
De gemeenten in Vlaanderen zijn binnen hun eigen gemeentegrenzen bevoegd voor een brede waaier aan thema’s die het belang van hun inwoners moeten dienen. Voor die thema’s kunnen ze eigen besluiten en reglementen opstellen. Gemeenten voeren ook taken uit die worden opgelegd door de Vlaamse en federale overheid. Voor sommige taken kunnen gemeenten samenwerken.
De gemeenten in Vlaanderen zijn binnen hun eigen gemeentegrenzen onder meer bevoegd voor:
- gemeentelijke scholen en kinderopvang
- sociale bijstand
- bibliotheken
- lokale jeugdwerking
- sportinfrastructuur
- natuur- en groenbeheer
- aanleg en beheer van gemeentelijke wegen en openbare ruimten.
Gemeenten kunnen eigen besluiten en reglementen opstellen voor bv. lokaal verkeer, gemeentelijk onderwijs of huisvesting. Ze hebben de bevoegdheid om:
- gemeentelijke premies toe te kennen
- lokale projecten te subsidiëren
- ondernemers te informeren en te begeleiden
- gronden en gebouwen te onteigenen
- straatnamen en huisnummers toe te kennen
- gemeentelijke administratieve sancties op te leggen.
De gemeenten voeren taken uit die worden opgelegd door de Vlaamse en federale overheid, zoals:
- de burgerlijke stand en de bevolkingsregisters beheren
- aangiften beheren voor geboorte, huwelijk en overlijden
- documenten verdelen, zoals identiteitskaarten, paspoorten, rijbewijzen, uittreksels uit het strafregister…
- het lokale Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) beheren
- vergunningen uitreiken, zoals: omgevingsvergunningen (bouwvergunning, milieuvergunning of verkavelingsvergunning) en organisatie van een collectie, omgevingsvergunningen(bouwvergunning, milieuvergunning of verkavelingsvergunning)
- verkiezingen en volksraadplegingen organiseren
- begraafplaatsen beheren.
Voor sommige taken kunnen gemeenten samenwerken, bijvoorbeeld voor:
- ordehandhaving (lokale politiezones)
- noodhulp (brandweerdiensten)
- sociale huisvesting
- nutsvoorzieningen (leidingen, riolering, kabelnetwerken)
- afvalverwerking.
Gemeenten kunnen zich verenigen in een intercommunale met als doel taken van gemeenschappelijk belang te realiseren.
Bron: https://www.vlaanderen.be/wat-doet-een-gemeente