Mobiliteit beroert
Logisch, want we verplaatsen ons allemaal. Jong, oud, rijk, arm, aan het werk of gepensioneerd; we moeten allemaal de baan op. Elk op onze eigen manier en elk met zijn of haar eigen drijfveren om voor het één of het ander vervoersmiddel te kiezen. Jan kiest voor de fiets omdat hij wil bewegen voor en na een lange werkdag. Bovendien stimuleert zijn baas deze beslissing door een leasefiets aan te bieden met bijhorende fietsvergoeding. Yilmaz is de files beu en neemt het openbaar vervoer om zich te verplaatsen. Dit lukt, maar het is niet altijd evident als je dit ook wil doen buiten de gekende spitsuren of in het weekend. Het openbaar vervoer is ook niet altijd even betrouwbaar én eigenlijk ook niet goedkoop. Yilmaz werkgever komt ook maar deels tussen in zijn busabonnement, wat hij jammer vindt. Hij probeert hier met de syndicale afvaardiging op het bedrijf in 2024 iets aan te doen want hij weet dat de ACLVB pleit voor een volledige terugbetaling woon-werkverkeer als je kiest voor het openbaar vervoer. Marijke is dan weer op zoek naar een goedkoper alternatief voor haar auto, want een eigen wagen kopen, verzekeren en onderhouden is voor haar niet evident als alleenstaand gepensioneerde. Ze is blij dat er bij haar in de buurt verschillende auto-deel-mogelijkheden zijn en dat haar kinderen willen helpen als er hiervoor digitaal zaken moeten geregeld worden. Verder trekt ze zich uit de slag met haar elektrische fiets, wat lukt omdat ze nu eenmaal in de stad woont waar alles relatief dichtbij is.
Mobiliteit is in beweging
We begeven ons anno 2024 middenin een enorme mobiliteitstransitie. Deze transitie wordt onder meer gestuurd door onze Vlaamse overheid omdat Vlaanderen en België internationale afspraken en reductiedoelstellingen dienen te halen. Onze planeet vraagt om verandering. Het is van moéten, maar bij vele mensen ook van willen. Meer en meer zijn we ons bewust dat het anders moet als we onze steden en gemeenten leefbaar willen houden voor onze kinderen en kleinkinderen. De burger ziet dat het kan, maar merkt tegelijkertijd ook dat het niet makkelijk is, dat het inspanningen vraagt en dat de echte incentives voor een duurzame switch nog ontbreken. Ons Vlaamse overheid kan meer doen, moet meer doen. De ACLVB moedigt onze regering aan om te investeren, te motiveren en last but not least; het goede voorbeeld geven. We pleiten voor de invoering van een duurzame mobiliteitsbonus in de personenbelasting. Werknemers die zich op een duurzame manier naar het werk verplaatsen, zijnde per fiets, te voet of met het openbaar vervoer, zouden kunnen genieten van een belastingvermindering van 100 euro op jaarbasis (details www.aclvb.be/mobiliteit).
Mobiliteit houdt mensen wakker!
België blijft een land waar de personenwagen nog steeds een hele centrale positie inneemt binnen onze mobiliteit. Combineer dit met het feit dat Vlaanderen gekend staat als een regio met enorm veel transitieverkeer en je weet dat onze wegen drukker dan druk zijn en bijgevolg vaak vol lange files staan. Maar hebben we een alternatief voor onze wagen? Geraak ik met het openbaar vervoer op het werk als ik in ploegen werk? Kan ik dicht genoeg bij mijn eindbestemming afstappen als ik slecht te been ben? Is de weg naar mijn favoriete restaurant voldoende veilig om met de fiets te gaan? Bieden de Belgische spoorwegen een betaalbaar alternatief als ik duurzaam op vakantie wil?
We moeten helaas constateren dat er vandaag nog te vaak onvoldoende haalbare en betaalbare alternatieven zijn. De ACLVB vraagt een ambitieuze spoorvisie 2040 voor de NMBS. Er moet een aantrekkelijk en afdoend spooraanbod worden gegarandeerd voor alle verplaatsingen, met inbegrip van woon-werkverkeer en woon-schoolverplaatsingen. Het aandeel van de trein in zowel het passagiers- als goederenvervoer moet significant verhoogd worden, en het spoor moet de structurerende as van een geïntegreerd multimodaal mobiliteitssysteem vormen. Hiervoor zullen investeringen nodig zijn. De ACLVB pleit voor een verdubbeling van de overheidsinvesteringen in het spoor. Het multiplicatoreffect van investeringen in openbaar vervoer is sterk; dit draagt bij aan het realiseren van de klimaatdoelstellingen tegen 2050, het vergroot de mogelijkheden voor werknemers om zich duurzaam naar het werk te verplaatsen en stimuleert de productiviteitsgroei van de Belgische economie.
De Vlaming ligt echt wakker van mobiliteit! Het neemt een grote hap uit het gezinsbudget en die hap lijkt in de toekomst alleen maar groter te worden. Velen snappen de nood aan duurzaamheid en zijn bereid om een nieuwe weg in te slaan en het anders te doen. Jammer genoeg is deze weg vandaag nog te hobbelig en zien we eigenlijk ook nog niet echt goed waar die weg dan finaal naartoe gaat.
Wat doe je bijvoorbeeld als je auto vandaag aan vervanging toe is? De Vlaamse regering schreeuwt dat we moeten elektrificeren en geeft er ons zelfs een premie voor. Drie jaar lang, met in 2024 een tegemoetkoming tot maximaal €5000 als je voor een volledig elektrische wagen kiest. “Dank u wel mevrouw de minister!” Maar weet u dat zo’n elektrische wagen vandaag nog erg veel geld kost en bovendien nog niet te vinden is op de tweedehandsmarkt? Is Jan modaal dan wel zo gebaat met deze premie? De ACLVB denkt alvast van niet. Wij denken dat die steun terechtkomt bij mensen die zonder deze premie ook wel over voldoende koopkracht beschikken om deze fiscaal voordelige keuze te maken.
Haalbaar en betaalbaar openbaar vervoer
Op de website van de Vlaamse overheid lezen we als sinds 2019 dat Vlaanderen met het decreet basisbereikbaarheid haar hernieuwde mobiliteitsvisie concreet maakt.
“Met die hernieuwde mobiliteitsvisie, Hoppin, zet Vlaanderen in op efficiënter, duurzamer en flexibeler openbaar vervoer, afgestemd op ons fiets- en wegennetwerk. Zo zijn scholen, ziekenhuizen, bedrijfsterreinen, sportcentra, cultuurcentra en winkelcentra vlot bereikbaar voor iedereen. Centraal staat combimobiliteit. Dat wil zeggen dat u verschillende vervoermiddelen combineert om uw bestemming te bereiken. Denk aan trein, bus, tram, uw eigen wagen en fiets- of deelsystemen zoals een deelfiets of -wagen. Trein, bus en tram blijven vaste waarden. Op drukke verbindingen zet De Lijn in op snellere en frequentere bussen en trams. Op plaatsen waar er minder vraag is naar openbaar vervoer komt er flexvervoer: u reserveert dan vooraf een rit met de flexbus van De Lijn. Ook deelsystemen vormen een aanvulling op de bus- en tramverbindingen van De Lijn. Met een deelfiets- of wagen legt u vlot het eerste of laatste deel van uw traject af. De implementatie van die nieuwe mobiliteitsvisie brengt heel wat wijzigingen met zich mee voor reizigers. Onder de koepel van Hoppin zal de Vlaamse overheid reizigers informeren, begeleiden en sensibiliseren om hun mobiliteitsgedrag aan te passen en zich in de toekomst duurzaam en combimobiel te verplaatsen.”
Het was lang wachten! Heel lang! Maar begin 2024 mochten we de eerste stappen van deze nieuwe visie aanschouwen. Zoals dat gaat bij veranderingen ging en gaat deze implementatie gepaard met de nodige kinderziekten. Hiervan werd uitgebreid verslag uitgebracht in alle Vlaams media. De kritiek was hard: soms terecht, soms niet. We herinneren ons allemaal de verhalen van ontgoochelde en boze reizigers, maar laat ons eerlijk zijn, een echte evaluatie kunnen we pas maken na enkele maanden of misschien wel jaren. Wat fout gaat kan (moet) gecorrigeerd worden, wat goed gaat kan misschien zelfs nog beter en waar winnaars zijn, zijn nu eenmaal ook altijd verliezers. De sociale partners zijn bereid om binnen het sociaal overleg constructief mee te werken om samen met de verschillende actoren tot een beter haalbaar en betaalbaar openbaar vervoer te komen.
Geen tijd te verliezen
We willen vandaag benadrukken dat de volgende (Vlaamse) minister van mobiliteit niet mag en kan wachten om verder een krachtig beleid te voeren. De ACLVB ijvert voor een kwalitatieve, betrouwbare, duurzame en veerkrachtige mobiliteit en daar zal moed en doorzettingsvermogen voor nodig zijn op elk niveau, maar we mogen absoluut niet langer talmen.
In dit document geven we een aantal voorzetten, maar er is natuurlijk nog heel veel meer. Zo wil de ACLVB graag een verplicht bedrijfsvervoerplant introduceren, binnen het sociaal overleg en ijveren we ervoor dat er stappen worden ondernomen om in zoveel mogelijk bedrijven het mobiliteitsbudget te stimuleren. En ga zo maar door.
We nodigen jullie graag uit om een kijkje te nemen de website https://www.aclvb.be/mobiliteit.
ACLVB